Anlatımda Anlatıcının Tavrı

1. Öznel Yargılı Cümleler:
1. Yargılar kişiden kişiye değişir.
2. Bu tür anlatımlar yoruma açıktır ve kanıtlanamaz.
3. Örn: "Yahya Kemal'in en güzel şiiri "Sessiz Gemi"dir. 
2. Nesnel Yargılı Cümleler:
1. Doğruluğu veya yanlışlığı kişiden kişiye bağlı olarak değişmeyen yargılar nesnel yargılardır.
2. Örn: "Bu kitabın 35. baskısının yapılması eleştirildi."
3. Doğrudan Anlatım (düz anlatım) :
1. Duygu ve düşüncelerin hiç değiştirilmeden sözü söyleyenden aynen olarak yazıya aktarılmasıdır.
2. Örn: "Şair: 'Eserimin bu kadar beğenileceğini hiç düşünmemiştim.' dedi."
4. Dolaylı Anlatım:
1. Başkasına ait bir sözün bu sözü aktaran kişinin söyleyişine göre değiştirilerek aktarılmasıdır.
2. Örn: "Şair eserinin beğenilmesini beklemediğini söyledi."
5. Biçimce Olumlu Anlamca Olumsuz Cümleler:
1. Örn: " Ayşe arkadaşını ne aradı ne sordu.
2. Örnekte görüldüğü gibi hiçbir olumsuzluk eki olmadığı halde cümle olumsuzdur. Yani Ayşe arkadaşını aramadı ve sormadı diye bir mana çıkar.
6. Biçimce Olumsuz Anlamca Olumlu Cümleler:
1. Örn: " Hamza seni anlamıyor değilim."
2. Örnekte görüldüğü gibi anlamıyor kelimesinde olumsuzluk eki var. Fakat cümle olumlu.
7. Soru Cümlesi:
1. Söylenen cümle cevap bekliyor olmalı.
2. Örn: " Kaç yaşındasın?"
8. Sözde Soru Cümlesi:
1. Örn: "Bu yanlışı nasıl yapabildin?"
9. Ünlem Cümleleri:
1. Duygu bildiren cümlelerdir.
2. Örn: "Hey, sen çabuk buraya gel!"
10. Koşul Şart Anlamı İçeren Cümleler:
1. (-se, -sa) eklerini içeren cümlelerdir.
2. Beni dinlerseniz başarırsınız.
11. Dilek (istek) Anlamı Veren Cümleler:
1. (-a,-e) eklerini içeren cümlelerdir.
2. Örn: "Akşama kadar seninle birlikte ders çalışalım."
12. Gereklilik Anlamı Taşıyan Cümlelerdir:
1. (-malı, -meli) eklerini içeren cümlelerdir.
2. Örn: "Bu güzel havada pikniğe gitmeliyiz.
13. Buyurma (emir) Anlamlı Cümleler:
1. Örn: "Artık Susun!"
14. Varsayım Anlamı Taşıyan Cümleler:
1. Gerçekleşmemiş bir olayı gerçekleşmiş kabul ederek plan yapmak yada sonuca gitmektir.
2. Örn: "Yarın tatil olacağını farzet ne yaparsın?"
15. Yaklaşıklık Anlamı İçeren Cümleler:
1. Hemen hemen, neredeyse gibi kelimelerin geçtiği cümlelerdir.
2. Örn: "Hemen hemen bütün yazı çalışarak geçirmiş."
16. Olasılık Anlamı Taşıyan Cümlelerdir:
1. Gerçekleşebilir/gerçekleşmeyebilir.
2. Örn: "Yarın tatile gidebiliriz."
17. Neden-Sonuç İlgisiz (Nedensellik Bağıntısı) Kuran Cümleler:
1. Örn: "Ödevini yapmadığı için eksi aldı."
18. Amaç-Sonuç İlgisi Kuran Cümleler:
1. Örn: "Sınıfını geçmek için çok çalıştı."
19. Değerlendirme Cümlesi:
1. Olumlu yada olumsuz değerlendirme yapılan cümlelerdir.
2. Örn: "Annemin yaptığı bu kek o kadar güzeldi ki.
20. Tanım Cümlesi:
1. "Bu nedir?" Sorusunun yanıtı olan cümlelerdir.
2. Örn: "Bir insanın iş yapmak için muhtaç olduğu şeye enerji denir."
21. Beğeni-Eleştiri Cümlesi:
1. Beğeni Örn: "Anlatımında konuşma dilinin inceliklerinden ustaca yararlanmış, kısa ve yoğun cümleler kurmuştur."
2. Eleştiri Örn: "Sözcük seçimindeki özensizlik, çevirmenin metnin aslına bağlı kalmasındaki titizliğe gölge düşürüyor."